Νεφρασβέστωση

Τι ονομάζουμε Νεφρασβέστωση

Με τον όρο νεφρασβέστωση ονομάζουμε την διάχυτη και γενικευμένη ασβεστοποίηση του νεφρικού παρεγχύματος. Αυτές οι επασβεστώσεις είναι συνήθως φωσφορικού ή οξαλικού ασβεστίου. Ανευρίσκονται στον μυελό (στις νεφρικές πυραμίδες) ή/και στον φλοιό σπανιότερα, του ενός ή και των δύο νεφρών ανάλογα με το αίτιο. Σε πολλές περιπτώσεις η νεφρασβέστωση παραμένει ασυμπτωματική, και διαγιγνώσκεται συνήθως σαν τυχαίο ακτινολογικό και ενίοτε ως ιστολογικό εύρημα. Η παρουσίαση της νόσου καθορίζεται τις περισσότερες φορές από την υποκείμενη αιτιολογία που την προκαλεί. Έτσι, η νεφρασβέστωση είναι πιο πιθανό να είναι η συνέπεια μιας υποκείμενης μεταβολικής διαταραχής παρότι το ίδιο το αίτιο.

Προσοχή, η νεφρασβέστωση δεν πρέπει να συγχέεται με την νεφρολιθίαση, ωστόσο ορισμένοι ασθενείς μπορούν να αναπτύξουν νεφρολιθίαση.

Κλινική Εικόνα

Κλινικά, οι ασθενείς στα πλαίσια απώλειας της συμπυκνωτικής τους ικανότητας παρουσιάζουν πολυουρία και πολυδιψία (αυξημένη κάθαρση ελευθέρου ύδατος). Συχνά, αναφέρουν ένα ιστορικό με κολικούς νεφρού (νεφρολιθίαση), νεφρικής ανεπάρκειας, αιματουρίας, λοιμώξεων ουροποιητικού και υπέρτασης.

Αίτια Νεφρασβέστωσης

Στους ενήλικες τα πιο συχνά αίτια της νεφρασβέστωσης, μεταξύ άλλων, είναι ο πρωτοπαθής υπερπαραθυρεοειδισμός (αποτελεί και το πιο συχνό αίτιο κυρίως στους ηλικιωμένους) η νεφροσωληναριακή οξέωση και η πρωτοπαθής οξαλουρία, ο σπογγώδης νεφρός, τα κοκκιωματώδη νοσήματα (σαρκοείδωση) και η υπερβιταμίνωση D. Επίσης, η χρόνια χορήγηση φαρμακευτικών σκευασμάτων όπως η τριαμτερένη, η αμφοτερικίνη και η ακεταζολαμίδη έχει συσχετισθεί με την νεφρασβέστωση.

 Εργαστηριακός Ελεγχος

Στα πλαίσια διερεύνησης – αξιολόγησης της νεφρασβέστωσης, ή της σύνδεσης της με υποκείμενη νόσο, διενεργείται πλήρης αιματολογικός-ορμονικός έλεγχος (K⁺, Na⁺, Ca⁺⁺, HCO₃^–, P_i, PTH, Vit.D, TSH, δείκτες νεφρικής λειτουργίας και αλβουμίνης) καθώς και συλλογή ούρων 24ώρου (K⁺, Na⁺, Ca⁺⁺, P_i , pH, οξαλικά, κιτρικά, ουρικό οξύ, λευκώματα και κρεατινίνη). Από τον εργαστηριακό έλεγχο των ούρων, προκύπτουν ευρήματα όπως η γλυκοζουρία και η αμινοξυουρία (λόγο της μειωμένης ικανότητας απορρόφησης γλυκόζης και αμινοξέων από τα σωληνάρια). Επίσης, η υπερασβεστιαιμία ή/και ασβεστιουρία, η φωσφατουρία, η οξαλουρία, η πρωτεϊνουρία (μη σπειραματικής προελεύσεως) και το αλκαλικό pH των ούρων αποτελούν συνήθη ευρήματα της νεφρασβέστωσης.
Η απλή ακτινογραφία και ο υπερηχογραφικός έλεγχος κοιλίας θέτουν συνήθως την απεικονιστική διάγνωση.

Θεραπεία Νεφρασβέστωσης

Σε γενικές γραμμές οι διαιτητικές παρεμβάσεις, μετά την ταυτοποίηση της υποκείμενης μεταβολικής διαταραχής, έχουν σαν στόχο την κατανάλωση τροφών πλούσιων σε κιτρικά (εσπεριδοειδή εκτός από grapefruit), αλκάλια, κάλιο (φυτικές ίνες, φρούτα, λαχανικά) και πτωχών σε νάτριο (<2,5 g/ημέρα), οξαλικά (<50 mg/ημέρα), ζωικές πρωτεΐνες (0,8 – 1 g/kg/ημέρα), επεξεργασμένους υδατάνθρακες και συμπληρωμάτων ασβεστίου (Ca⁺⁺), βιταμίνης C. Συχνά, απαιτείται και η λήψη φαρμακευτικών ουσιών όπως είναι τα θειαζιδικά διουρητικά (χλωροθαλιδόνη, ινδαπαμίδη), το κιτρικό κάλιο και ο συνδυασμός μαγνησίου (Mg⁺⁺) – πυριδοξίνης (B₆). Επειδή, στο εμπόριο κυκλοφορούν διάφορα σκευάσματα ως δότες κιτρικών (RCOO¯) και καλίου (K⁺), για την νεφρασβέστωση είναι προτιμότερη η χορήγηση κιτρικού καλίου (C₆H₅K₃O₇) αντί του όξινου ανθρακικού νατρίου (NaHCO₃^–), η γνωστή σε όλους μαγειρική σόδα (επειδή περιέχει νάτριο), ή του χλωριούχου καλίου (KCl).

Ωστόσο, τις περισσότερες φορές η θεραπεία επικεντρώνεται στην υποκείμενη νόσο η οποία είναι υπεύθυνη για την αυξημένη συγκέντρωση ασβεστίου στον ορό του αίματος: σινακαλσέτη για την διόρθωση του υπερπαραθυρεοειδισμού, στεροειδή για τη μείωση της απορρόφησης του ασβεστίου από το έντερο και της υπερβιταμίνωσης D, καλσιτονίνη και διφωσφονικά για την μείωση της οστεολυτικής δραστηριότητας και της απορρόφησης ασβεστίου από τα οστά, υδροξυχλωροκίνη για την θεραπεία της σαρκοείδωσης.
Πολλές φορές ο ασθενής χρήζει και χειρουργικής αντιμετώπισης είτε της πρωτοπαθούς αιτίας (πχ. εξαίρεση αδενώματος παραθυρεοειδούς αδένα), είτε επιπλοκών που αναπτύσσονται στους νεφρούς (πχ. αποφρακτική ουροπάθεια).

Πρόγνωση

Η πρόγνωση εξαρτάται κυρίως από το αίτια της νεφρασβέστωσης. Ασθενείς με ιδιοπαθή υπερασβεστιουρία και σπογγώδη νεφρό έχουν τον μικρότερο κίνδυνο να αναπτύξουν νεφρική ανεπάρκεια και επομένως την καλύτερη πρόγνωση. Οι ασθενείς με ιδιοπαθή υπεροξαλουρία έχουν τη χειρότερη πρόγνωση. Η έγκυρη και άμεση αντιμετώπιση των επιπλοκών, που μπορούν να προκύψουν κατά την διάρκεια της νόσου (λοίμωξη – απόφραξη του ουροποιητικού συστήματος, υπέρταση κοκ), μπορεί να αποτρέψει ή και να καθυστερήσει την εμφάνιση της νεφρικής ανεπάρκειας.

Νεφρασβέστωση